Episode 61
Ελλάδα του Πέρσυ Σέλεϋ
Το θεατρικό έργο Ελλάδα (Hellas) του Πέρσυ Σέλεϋ (Percy Bysshe Shelley) αποτελεί ένα από τα πιο αξιοσημείωτα φιλελληνικά κείμενα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Γραμμένο το 1821, εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση, το έργο αποτυπώνει τον ενθουσιασμό και τον θαυμασμό του Σέλεϋ για τον αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία. Παρόλο που βασίζεται στη μορφή της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, έχει έντονο λυρικό χαρακτήρα και ενσωματώνει πολιτικά και φιλοσοφικά στοιχεία.
Υπόθεση και Δομή του Έργου
Το έργο ακολουθεί τη δομή της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και εκτυλίσσεται στα ανάκτορα του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’, στην Κωνσταντινούπολη, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Σουλτάνος, ο κύριος χαρακτήρας του έργου, εμφανίζεται ταραγμένος από τις εξελίξεις της Επανάστασης και τις διαρκείς αναφορές για τις επιτυχίες των Ελλήνων. Μέσα από διαλόγους και οραματισμούς, το έργο προοικονομεί την αναπόφευκτη πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η δράση του έργου είναι λιτή, καθώς εστιάζει κυρίως στη φιλοσοφική και πολιτική διάσταση του αγώνα για ελευθερία. Το Χορό απαρτίζουν Έλληνες αιχμάλωτοι, οι οποίοι λειτουργούν ως η φωνή της ελπίδας και του ηρωισμού, ενώ το όραμα της Ελευθερίας, το οποίο εμφανίζεται στον Σουλτάνο, ενισχύει το προφητικό στοιχείο του έργου. Ο Σέλεϋ, βαθιά επηρεασμένος από τη ρομαντική του ιδεολογία, παρουσιάζει την Επανάσταση ως μια κοσμική και αναπόφευκτη δύναμη που δεν μπορεί να ανακοπεί.
Χαρακτήρες και Σκιαγράφησή τους
Σουλτάνος Μαχμούτ Β': Αποτελεί την κεντρική φιγούρα του έργου. Παρουσιάζεται ως ένας ηγέτης που βιώνει φόβο και ανασφάλεια, καθώς αντιλαμβάνεται ότι η κυριαρχία του κλονίζεται. Ο Σέλεϋ δεν τον απεικονίζει ως απόλυτα τυραννικό, αλλά ως έναν άνδρα που έρχεται αντιμέτωπος με την ιστορική αναγκαιότητα της αλλαγής.
Χορός των Ελλήνων: Εκφράζει την ελπίδα και τον ηρωισμό του ελληνικού λαού. Μέσα από τους στίχους του Χορού, το έργο μεταδίδει την αισιοδοξία ότι η ελευθερία είναι κοντά και ότι η εξέγερση των Ελλήνων είναι δίκαιη.
Οράματα και προφητείες: Το έργο περιέχει σκηνές όπου ο Σουλτάνος βιώνει οράματα για το μέλλον, στα οποία προοικονομείται η απελευθέρωση των Ελλήνων και η σταδιακή παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ιστορικό Υπόβαθρο και Εποχή
Το έργο γράφτηκε το 1821, όταν ο ξεσηκωμός των Ελλήνων είχε μόλις ξεκινήσει. Ο Σέλεϋ, ένθερμος υποστηρικτής των φιλελεύθερων ιδεών και της επανάστασης των λαών, είδε στην Ελληνική Επανάσταση την ενσάρκωση του ρομαντικού του οράματος για την ελευθερία. Το έργο αντικατοπτρίζει την ευρωπαϊκή φιλελληνική διάθεση της εποχής, που είχε αρχίσει να κερδίζει έδαφος κυρίως στους διανοούμενους και τους ποιητές.
Πρώτη Παράσταση και Αντίκτυπος
Το έργο Ελλάδα δεν προοριζόταν για τη σκηνή, αλλά περισσότερο ως ένα λογοτεχνικό μανιφέστο υπέρ της Ελληνικής Επανάστασης. Εξαιτίας της δομής του και της φιλοσοφικής του προσέγγισης, δεν ανέβηκε στη θεατρική σκηνή εκείνη την περίοδο. Η πρώτη γνωστή θεατρική του παρουσίαση σε διεθνές επίπεδο έγινε πολλά χρόνια αργότερα, σε διάφορες προσαρμογές. Στην Ελλάδα, η πρώτη πλήρης σκηνική του απόδοση πραγματοποιήθηκε σχετικά πρόσφατα, με σκηνοθετικές προσεγγίσεις που ανέδειξαν τόσο τη δραματική όσο και τη λυρική του διάσταση.
Αίσθηση του Θεατή και Μήνυμα του Έργου
Ο θεατής που παρακολουθεί το Ελλάδα φεύγει με μια αίσθηση δέους και στοχασμού. Το έργο δεν προσφέρει παραδοσιακή δραματική ένταση, αλλά μια φιλοσοφική αναζήτηση γύρω από την έννοια της ελευθερίας, του αγώνα και της ιστορικής αναγκαιότητας. Οι ποιητικές εικόνες και τα προφητικά στοιχεία δημιουργούν μια ατμόσφαιρα βαθιά στοχαστική, που αγγίζει τόσο τον ιστορικό όσο και τον σύγχρονο προβληματισμό για τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης και του αγώνα για δικαιοσύνη.
Ο Πέρσυ Σέλεϋ και η Σχέση του με την Ελλάδα
Ο Σέλεϋ (1792-1822) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του ρομαντισμού, γνωστός για τα επαναστατικά του ιδανικά και την αγάπη του για την ελευθερία. Ήταν σύζυγος της συγγραφέως Μαίρης Σέλεϋ (Frankenstein) και φίλος του Λόρδου Βύρωνα, ενός άλλου εξέχοντος φιλέλληνα ποιητή. Παρόλο που δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα, η σκέψη του ήταν βαθιά επηρεασμένη από την αρχαία ελληνική παράδοση και την επανάσταση του 1821.
Το Ελλάδα αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές εκφράσεις του φιλελληνισμού στην αγγλική λογοτεχνία και μια απόδειξη ότι ο ελληνικός αγώνας για ανεξαρτησία βρήκε ισχυρούς υποστηρικτές στη διανόηση της Ευρώπης.
Το θεατρικό έργο Ελλάδα του Σέλεϋ είναι ένα βαθιά πολιτικό και φιλοσοφικό κείμενο, το οποίο υμνεί τον ελληνικό αγώνα και προαναγγέλλει τη νίκη της ελευθερίας απέναντι στην τυραννία. Αν και δεν είναι ένα τυπικό θεατρικό έργο με έντονη πλοκή, η δύναμη της ποίησης και των ιδεών του το καθιστούν ένα διαχρονικό κείμενο που συνεχίζει να εμπνέει. Η πρώτη του θεατρική παρουσίαση μπορεί να άργησε, αλλά το μήνυμά του παραμένει επίκαιρο και συγκινητικό, τόσο για τον σύγχρονο θεατή όσο και για όποιον πιστεύει στην αξία της ελευθερίας και του αγώνα για δικαιοσύνη.
Η ιστοσελίδα μου
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
